วัดคูหาภิมุข ยะลา
วัดหน้าถ้ำ หรือ วัดคูหาภิมุข ตั้งอยู่ที่ ตำบลหน้าถ้ำ อำเภอเมืองยะลา เป็นวัดที่สำคัญและเก่าแก่วัดหนึ่งของจังหวัดยะลา เดิมวัดนี้ชื่อ วัดหน้าถ้ำ ได้เปลี่ยนชื่อเป็น วัดคูหาภิมุข ในสมัยจอมพลแปลก พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ภายในวัดมีถ้ำใหญ่ ประดิษฐาน พระพุทธไสยาสน์ขนาดใหญ่ พระพุทธรูปเก่าแก่หลายองค์ นอกจากนี้ยังมีหินงอกหินย้อยสวยงาม และน้ำใสสะอาดไหลรินจากโขดหิน มีพิพิธภัณฑ์ศรีวิชัย เก็บวัตถุโบราณที่ได้มาจาก วัดถ้ำ ภูเขากำปั่น พระพิมพ์ดินดิบ สถูปเม็ดพระศก อิฐฐานพระพุทธรูป
บริเวณทางเข้าถ้ำบรรยากาศความร่มรื่น มีสระน้ำขนาดใหญ่ และสะพานข้ามแม่น้ำ พร้อมป้ายชื่อวัดถ้ำสีสันสดใส สำหรับนักท่องเที่ยวไว้ถ่ายรูปเช็คอินเก๋ๆ กันบริเวณนี้
เมื่อมาถึงทางเดินขึ้นซึ่งจะทำเป็นบันได้เดินขึ้นเพื่อความสะดวก เดินไม่กี่ขั้นก็จะถึงปากทางเข้าถ้ำ มีรูปปั้นยักษ์ ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า พ่อท่านเจ้าเขา เป็นรูปปั้นยักษ์คอนกรีตมีความสูงประมาณ 6 เมตร มีลักษณะไม่เหมือนยักษ์ที่อื่นในประเทศไทยตรงที่ท่านเจ้าเขานั้นเป็นยักษ์ป่า มีรูปร่างหน้าตาคล้าย เงาะป่าซาไก ดวงตาโปน มีงูเห่าพันรอบคอและรอบแขน นุ่งผ้าสีแดงเพียงผืนเดียว ยืนถือกระบองอยู่ที่ประตูเข้าถ้ำ สร้างขึ้น โดยช่างฝีมือพื้นบ้าน จุดประสงค์ของการสร้างก็เพราะว่าในสมัยนั้นกำลังอยู่ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ผู้หลักผู้ใหญ่ของตำบลหน้าถ้ำในสมัยนั้น และชาวบ้านอีกหลายๆคน รวมถึงพระพุทธไสยารักษ์เจ้าอาวาสองค์ที่ 7 ของวัดในตอนนั้น ท่านคิดกันว่าจะสร้างพ่อท่านเจ้าเขาขึ้น เพื่อเป็นขวัญกำลังใจแก่ชาวบ้าน และมีความเชื่อว่าท่านจะปกปักษ์รักษาชาวบ้านหน้าถ้ำให้พ้นภัย และเป็นการป้องกันรักษาองค์พระพุทธไสยาสน์ ไม่ให้คนมาทำมิดีมิร้ายและทำลายองค์พระได้ โดยบริเวณด้านหน้าหลังรูปปั้นมีพระพุทธรูป และรูปปั้นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้สักการะ
รูปปั้นองค์ฤาษีที่บริเวณหินงอกหินย้อยมีน้ำไหลหยดลงมา ไหลลงมาบริเวณแอ่งหินเล็กๆ ซึ่งมีความเชื่อว่าน้ำนี้ คือ น้ำศักดิ์สิทธ์ สามารถเอามือแตะน้ำมาพรมที่ตัวหรือหัว เพื่อความเป็นสิริมงคลได้
เมื่อเดินเข้าไปในถ้ำมีลักษณะเป็นห้องโถง ที่เต็มไปด้วยพระพุทธรูปเก่าแก่มากมาย ภายในห้องโถงประดิษฐานพระพุทธรูปปางไสยาสน์ขนาดใหญ่ ดความยาว 81 ฟุต 1 นิ้ว ชาวบ้านเรียกว่า พ่อท่านบรรทม พระพุทธไสยาสน์องค์ที่เห็นอยู่ในปัจจุบันเป็นองค์ที่มีการบูรณะทับองค์เดิมไว้ องค์เดิมใช้โครงไม้ไผ่จัดสวนเป็นตะแกรงโบกด้วยดินดิบ พระนอนองค์นี้มีส่วนแตกต่างจากองค์อื่นอยู่บ้าง คือ มีพญานาคทอดตัวอยู่เหนือองค์พระและแผ่พังพานปกอยู่เหนือเศียร พระกรขวาทอดข้อศอกออกไปข้างหน้าตามแบบอินเดีย โดยกรมศิลปากรขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานไว้ พระพุทธรูปปางไสยาสน์มีความศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อว่าหากใครได้มากราบไว้ขอพรจะสมดั่งปราถนา
พระพุทธรูปเก่าแก่ภายในถ้ำ ประดิษฐานอยู่ท่ามกลางหินงอก หินย้อย และลวดลายหินที่สวยงาม มีปล่องแสงส่องขนาดเล็กสำหรับให้แสงลงมาภายในถ้ำ ทำให้รู้สึกถึงความขลังมากยิ่งขึ้น
พิพิธภัณฑ์ศรีวิชัย ตั้งอยู่ภายในบริเวณวัดคูหาภิมุข เป็นที่เก็บวัตถุโบราณที่ขุดค้นได้จากถ้ำต่างๆ บนภูเขาวัดถ้ำและภูเขากำปั่น ที่ควรแก่การศึกษาทางโบราณคดี คือ พระพิมพ์ดินดิบ สถูป เม็ดพระศก และอิฐฐานพระพุทธรูป
วัดหน้าถ้ำ เป็นสถานที่สำคัญทางโบราณดีและประวัติศาสตร์ที่ควรแก่การศึกษาค้นคว้ายิ่ง และเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของจังหวัดยะลา อีกด้วย