เทศกาลผีตาโขน 2567 เรื่องเล่าขาน ตำนานโบราณแห่งเมืองด่านซ้าย

อัพเดทล่าสุด 29/06/2024

เทศกาลผีตาโขน ประเพณีอันมีชื่อเสียงโด่งดัง แห่งเมืองด่านซ้าย จังหวัดเลย ที่เต็มไปด้วยเรื่องราวและตำนานโบราณและความเชื่อที่สืบทอดกันมาหลายร้อยปี งานประเพณีผีตาโขน จัดขึ้นเป็นส่วนหนึ่งของงาน “บุญหลวง” ที่วัดโพนชัย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โดยจะจัดขึ้นในช่วงเดือน 7 ของทุกปี สำหรับปี 2567 จัดในวันที่ 7 ก.ค. 2567 – 9 ก.ค. 2567

ประเพณีผีตาโขน ความเชื่อ

ย้อนกลับไปเมื่อครั้งพระเวสสันดร กษัตริย์ผู้ทรงธรรมะ ตัดสินใจออกผนวชเพื่อทดสอบความอดทน นางมัทรีผู้เป็นภรรยาและกัณหาลูกชายต้องติดตามไปด้วย ระหว่างทาง พวกเขาเผชิญความลำบากยากเข็ญ ผ่านป่าใหญ่ที่เต็มไปด้วยสัตว์ร้ายและผีป่าเหล่าผีป่าที่อาศัยอยู่ในป่า ต่างก็หลงใหลในความดีงามของพระเวสสันดรและนางมัทรี พวกเขาแอบมองดูด้วยความเคารพและศรัทธา

เมื่อถึงเวลาที่พระเวสสันดรและนางมัทรีต้องเดินทางกลับเมือง เหล่าผีป่าจึงตัดสินใจออกมาส่งเพื่อไม่ให้ถูกมนุษย์มองเห็น ผีป่าจึงแปลงกายเป็นรูปลักษณ์น่ากลัว สวมหน้ากากขนาดใหญ่ ทำจากกาบมะพร้าวแกะสลัก แต่งกายด้วยผ้าเก่าๆ ร้องเพลงและเต้นรำอย่างสนุกสนานขบวนผีตาโขนเดินตามพระเวสสันดรและนางมัทรี ผ่านหมู่บ้านต่างๆ ผู้คนต่างตกตะลึงเมื่อเห็นผีป่าตัวใหญ่ แต่งกายแปลกตา บางคนหวาดกลัว บางคนก็สงสัย

พระเวสสันดรจึงอธิบายให้ผู้คนฟัง ว่าผีป่าเหล่านี้ ไม่ได้มาเพื่อทำร้าย แต่พวกเขาเพียงต้องการมาส่งพระองค์และนางมัทรี ผู้คนจึงคลายความกังวล และร่วมส่งพระเวสสันดรกลับเมืองด้วยความปลอดภัยตั้งแต่นั้นมา ประเพณีแห่ผีตาโขนจึงกลายเป็นประเพณีดั้งเดิมของเมืองด่านซ้าย จัดขึ้นทุกปีในงานบุญหลวง เพื่อระลึกถึงพระเวสสันดร นางมัทรี และเหล่าผีป่าผู้มีจิตเมตตา

รู้จักผีตาโขน

ผีตาโขน ในขบวนแห่จะแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ ผีตาโขนใหญ่ และ ผีตาโขนเล็ก ผีตาโขนใหญ่ จะทำเป็นหุ่นรูปผีขนาดใหญ่ ประดับตกแต่งด้วยลวดลายที่สวยงาม ผีตาโขนเล็ก จะเป็นการละเล่นของเด็กๆ ทุกเพศทุกวัย แต่งกายด้วยหน้ากากขนาดใหญ่ เสื้อผ้าขาดๆวิ่นๆ เต้นรำอย่างสนุกสนาน สร้างความคึกคักให้กับขบวนแห่

การแต่งกาย ผีตาโขนจะสวมหน้ากากขนาดใหญ่ ทำจากกาบมะพร้าวแกะสลัก แต่งตัวด้วยเสื้อผ้าขาดๆวิ่นๆ บางคนก็สวมชุดดำ ทาใบหน้าด้วยสีดำ เพื่อเพิ่มความน่ากลัว บางคนก็สวมชุดสีสันสดใส ประดับประดาด้วยลูกปัด ขนนก สร้างความสวยงาม

การละเล่น ผีตาโขนจะเดินเต้นรำในขบวนแห่ ส่งเสียงร้องตะโกน เล่นสนุกสนานกับผู้ชม บางคนก็ถือปืนฉมวก ยิงปะทัด สร้างความคึกคักให้กับงาน

ช่วงเวลาในการจัดงาน

กำหนดการในงานประเพณีบุญหลวง และงานผีตาโขน

วันแรก เป็นพิธีนิมนต์พระอุปคุตต์จากแม่น้ำหมัน มาร่วมขบวน โดยจะยิงปืนและจุดประทัดเป็นสัญญาณ เหล่าผีตาโขนก็จะตื่นขึ้นมาร่วมงานอย่างยินดีปรีดา

วันที่สอง เป็นพิธีแห่พระเวส มีพระพุทธรูป พระสงฆ์ เจ้าพ่อกวน เจ้าแม่นางเทียม พร้อมบริวารและชาวบ้านรวมถึงผีตาโขน ร่วมขบวนเดินไปรอบเมือง เมื่อจบงานผู้ที่เล่นผีตาโขนใหญ่ ต้องถอดชุดและนำไปทิ้งแม่น้ำหมัน เป็นการทิ้งความทุกข์ยากและสิ่งเลวร้ายไปด้วย

ส่วนวันสุดท้าย จะรวมเอางานบุญประเพณีต่างๆ มาไว้ด้วยกัน ประชาชนจะมาฟังเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์ ที่วัดโพนชัย เพื่อเสริมบุญกุศลและความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต

กำหนดการจัดงานผีตาโขนปี 2567

วันที่ 7 กรกฎาคม 2567
เวลา 03:30 น. พิธีบวชพราหมณ์ ณ วัดโพนชัย
เวลา 04:00 น. พิธีเบิกพระอุปคุต ณ บริเวณระหว่างลำน้ำหมัน ลำห้วยศอก
เวลา 06:00 น. พิธีทำบุญตักบาตร ณ หน้าวัดโพนชัยมาจนถึงแยกกำนันลี
เวลา 08:30 น. พิธีบายศรีสู่ขวัญเจ้าพ่อกวน-เจ้าแม่นางเทียม ณ บ้านเจ้าพ่อกวน
เวลา 09:00 น. ขบวนเจ้าพ่อกวนแห่จากบ้านไปยังวัดโพนชัย
เวลา 09:30 น. ขบวนเจ้าพ่อกวน ขบวนเยาวชน ประชาชนทั่วไป ผีตาโขนพร้อมกันที่วัดโพนชัย
เวลา 10:00 น. พิธีเปิดกิจกรรมงานวันโฮม ณ วัดโพนชัย
เวลา 13:00-23:00 น. ชมกิจกรรมการแสดงของนักเรียนสลับกับการประกวดต่างๆ ณ วัดโพนชัย

วันที่ 8 กรกฎาคม 2567
เวลา 10:00 น. พิธีเปิดงานประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน ประจำปี 2567 ณ บริเวณ หน้าที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย
เวลา 15:00 น. พิธีบายศรีสู่ขวัญพระเวสสันดร ณ บ้านเจ้าพ่อกวน
เวลา 15:30 น. ขบวนอัญเชิญพระเวสสันดรเข้าเมือง จากบ้านเจ้าพ่อกวนไปยังวัดโพนชัย ขบวนอัญเชิญ พระเวสสันดรเข้าเมืองถึงบริเวณวัดโพนชัย แห่รอบโบสถ์ 3 รอบ , พิธีอัญเชิญพระพุทธรูป เข้าโบสถ์ พิธีจุดบั้งไฟพญาแถนเพื่อขอฝน (หลังวัดโพนชัย) และพิธีทิ้งหน้ากากผีตาโขน (ท่าวังเงิน) วัดโพนชัย
เวลา 19:00 น. พิธีเจริญพระพุทธมนต์ (เทศน์พระมาลัยหมื่น พระมาลัยแสน) ณ วัดโพนชัย
เวลา 19:00 น. ชมดนตรีและปาร์ตี้ผีตาโขนกลุ่มอิสระหน้าสวยงาม ณ เวทีกลางหน้าที่ว่าการอำเภอ

วันที่ 9 กรกฎาคม 2567
เวลา 02:30-18:00 น. พิธีเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์และ ชมขบวนแห่ต้นกัณฑ์ต่างๆในอำเภอด่านซ้าย ณ วัดโพนชัย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

หมายเหตุ : กำหนดการอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม

ใครไปเที่ยวเทศกาลผีตาโขนแล้ว อยากไปเที่ยวต่อในเมืองเลย อ่านรีวิวที่เที่ยวเด็ดๆ >> 20 สุดยอดที่เที่ยวเลย ปักหมุดให้ครบ ธรรมชาติ วิถีชีวิต วัฒนธรรม